خاوری کاشانی (فخر الواعظین)(ره)

خاوری کاشانی (فخر الواعظین)(ره)

سید احمد فخر الواعظین ( لسان الاسلام) فرزند سید هاشم واعظ، ولد سید هاشم، پسر میر عبدالرحیم از سادات حسینی کاشان است. وی یکی از بزرگترین خطبا و سخنوران عصر مشروطه و شاعری حساس و انقلابی و یکی از مجاهدین و رهبران آزادی، و از بنیان گذاران بنای مشروطیت ایران به شمارمی رفت.

او در ظل ملاطفت و مراقبت پدر تا سن هیجده سالگی اوقات خود را به تحصیل علوم، مقدمات فقه و اصول مصروف داشته و به قدر قابلیت خود بهره یافت و در هیجده سالگی پا به منبر گذاشته به ذکر اخبار و مراثی پرداخت و در این فن به کمال رسید. خاوری با همه ترقی در این رشته، مایل به کسب ادبیات و سیر در تواریخ و دواوین شعرا بود و به انشاء شعر شوقی تمام داشت. او در سال 1316 ه.ق به تهران مسافرت نموده به حضور مظفر الدین شاه رسید و به لقب فخر الواعظین و لسان الاسلام ملقب شد.

خاوری از آغاز زندگی در سایه تربیت پدری پرهیزگار و پارسا، با ایمانی استوار به سادگی و پاکدامنی زیست. او به سال 1317 در تهران توسط آقا شیخ یحیی کاشانی به انجمن سری اصلاح طلبان که بیشتر اعضاء پرشور و حرارت آن از کاشانیان تهران و مورد اعتماد و اطمینان یکدیگر بودند معرفی و مشغول به کار شد.

خاوری به واسطه عضویت در آن انجمن و اینکه در مسافرت های مکرر خود به تهران با افکار و عقاید آزادیخواهان آشنا و مانوس شده بود چنان شور و شوقی درنهادش برافروخته گردید که همچون خط فاضل و ممیز برجسته راه و روش گذشته و زندگی آینده وی را به کلی از یکدیگر جدا ساخت.

فخر الواعظین در شغل و پیشه مردم پسندی که داشت، امر معاش وزندگانی مادیش به رفاه و آسایش می گذشت و همواره مورد کمال احترام مردم بوده، شخص اول اهل منبر شهر و دیار خویش هم بشمار می رفت. اما از آن پس که روش حق گوئی و آزادگی را برگزید یکباره پشت پا به سود و صلاح اعتبارات اجتماعی خویش زده، با بیان شیرین و شیوا محاسن آزادی و تمدن و قانون و لزوم دایر کردن مدارس جدید را برشمرده ومردم را به کسب علم و دانش و مطالبه حقوق ملی خود دعوت می نمود.

خاوری سر دبیری دوره سوم روزنامه ثریا را به عهده داشت (سال 1327 ه.ق) مندرجات آن عبارت بود از مقالات سیاسی، کاریکاتورهای فکاهی، اشعار وطنی، اخبار انجمن های ولایتی و شهری و کارهای انجام یافته اداره بلدیه که با همکاری آزادی خواهان فعال و علاقمند سریعا پیشرفت می نمود. مجددا در ماه شعبان سال 1329 ه.ق نخستین شماره روزنامه هفتگی میزان به مدیریت و سردبیری فخر الواعظین کاشانی درتهران منتشر گردید.

از خاوری تالیفات خوبی بجای مانده منجمله: کتاب محمود نامه( درمذمت تریاک) و مثنوی زشت و زیبا که از آثار معروف اوست.

خاوری سرانجام دریکی از روزهای محرم سال 1333 ه.ق در سن 62 سالگی جان به جان آفرین گفته و به رحمت حق پیوست جنازه اورا در زاویه شمالی ایوان بزرگ مزار پنجه شاه به خاک سپردند.